پروین اعتصامی

شاعر زن ایرانی که از او به عنوان مشهورترین شاعر زن ایران یاد می شود. وی در روز ۲۵ اسفند سال ۱۲۸۵ شمسي در تبريز تولد يافت و از ابتدا زير نظر پدر دانشمند خود که با انتشار کتاب (تربيت نسوان) اعتقاد و آگاهي خود را به لزوم تربيت دختران نشان داده بود رشد کرد.
در کودکي با پدر به تهران آمد. ادبيات فارسي و ادبيات عرب را نزد وي فرار گرفت و از محضر ارباب فضل و دانش که در خانه پدرش گرد مي آمدند بهره ها يافت و همواره آنان را از قريحه سرشار و استعداد خارق العاده خويش دچــار حيرت مي ساخت. در هشت سالگي به شعر گفتن پرداخت و مخصوصاً با به نظم کشيدن قطعات زيبا و لطيف که پدرش از کتب خارجي (فرنگي- ترکي و عربي) ترجمه مي کرد طبع آزمائي مي نمود و به پرورش ذوق مي پرداخت.
در تير ماه سال ۱۳۰۳ شمسي برابر با ماه ۱۹۲۴ ميلادي دوره مدرسه دخترانه آمريکايي را که به سرپرستي خانم ميس شولر در ايران اداره مي شد با موفقيت به پايان برد و در جشن فراغت از تحصيل خطابه اي با عنوان« زن و تاريخ» ايراد کرد. او در اين خطابه از ظلم مرد به شريک زندگي خويش که سهيم غم و شادي اوست سخن مي گفت.خانم سرور مهکامه محصص از دوستان نزديک پروين که گويا بيش از دوازده سال با هم مراوده و مکاتبه داشتند او را پاک طينت، پاک عقيده، پاک دامن، خوشخو، خوشرفتار، در مقام دوستي متواضع و در طريق حقيقت و محبت پايدار توصيف مي کند.
اين شاعر آزاده، پيشنهاد ورود به دربار را با بلند نظري نپذيرفت و مدال وزارت معارف ايران را رد کرد.
پروين در نوزده تير ماه ۱۳۱۳ با پسر عموي خود ازدواج کرد و چهار ماه پس از عقد ازدواج به کرمانشاه به خانه شوهر رفت. شوهر پروين از افسران شهرباني و هنگام وصلت با او رئيس شهرباني در کرمانشاه بود. اخلاق نظامي او با روح لطيف و آزاده پروين مغايرت داشت. او که در خانه اي سرشار از مظاهر معنوي و ادبي و به دور از هر گونه آلودگي پرورش يافته بود پس از ازدواج ناگهان به خانه اي وارد شد که يک دم از بساط عيش و نوش خالي نبود و طبيعي است همراهي اين دو طبع مخالف نمي توانست دوام يابد و سرانجام اين ازدواج ناهمگون به جدايي کشيد و پروين پس از دو ماه و نيم اقامت در خانه شوهر با گذشتن از کابين طلاق گرفت. با اين همه او تلخي شکست را با خونسردي و متانت شگفت آوري تحمل کرد و تا پايان عمر از آن سخني بر زبان نياورد و شکايتي ننمود.
در سال ۱۳۱۴ چاپ اول ديوان پروين اعتصامي، شاعره تواناي ايران، به همت پدر اديب و گرانمايه اش انتشار يافت. پروين مدتي در کتابخانه دانشسراي عالي تهران سمت کتابداري داشت و به کار سرودن اشعار خود نيز ادامه مي داد. تا اينکه دست اجل او را در ۳۴ سالگي از جامعه ادبي گرفت. در شب ۱۶ فروردين سال ۱۳۲۰ خورشيدي در اثر بيماري حصبه در تهران زندگي را بدرود گفت و پيکر او را به قم بردند و در جوار قبر پدر دانشمندش در مقبره خانوادگي به خاک سپردند.
پروين براي سنگ مزار خود نيز قطعه اندوهباري سروده که هم اکنون بر لوح نماينده مرقدش حک شده است.
اينکه خاک سيهش بالين است اختر چرخ ادب پروين است
گر چه جز تلخي ز ايام نديد هر چه خواهي سخنش شيرين است
صاحب آنهمه گفتار امروز سائل فاتحه و ياسين است
دوستان به که ز وي ياد کنند دل بي دوست دلي غمگين است
خاک در ديده بسي جان فرساست سنگ بر سينه بسي سنگين است
بيند اين بستر و عبرت گيرد هر که را چشم حقيقت بين است
هر که باشي و ز هر جا برسي آخرين منزل هستي اين است
آدمي هر چه توانگر باشد چون بدين نقطه رسيد مسکين است
به پاس زحمات فراوان او در زمينه شعر معاصر ايران و سبک شعر مناظره اي، روز۲۵ اسفندماه، روز بزرگداشت پروين اعتصامي شاعر ايراني نامگذاري شده است.
به قلم:آتنا طوسیان