اثرات دود خودرو بر سلامت

سوزش چشم، تنگي نفس، خس خس سينه، خستگي، سردرد، سرفه و حالت تهوع، از علايم و نشانه هاي آلودگي هواست. ازن، دي اکسيد کربن، اکسيدهاي گوگرد و نيتروژن، سرب، ذرات معلق و ترکيبات سمي مانند بنزن و فرمالدئيد موادي هستند که در اثر سوخت خودرو ايجاد شده و هوا را آلوده مي کنند. بررسي ها نشان داده است که تماس با مقادير بالاي ازن، گوگرد و اکسيد نيتروژن با بيماري هاي ريوي و مرگ زودرس ارتباط دارد.ذرات معلق موجود در هوا وارد جريان خون مي شوند و عملکرد عروق را کاهش مي دهند. اين ذرات ممکن است با آلزايمر هم ارتباط داشته باشد. آلودگي هوا بر سيستم عروقي و گردش خون هم اثر مي گذارد به طوري که در انگلستان از هر ۵۰ حمله قلبي يکي با آلودگي هوا ارتباط دارد.
ترکيبات موجود در دود خودروها:
ازن: ازن به طور مستقيم دراثر سوخت خودرو وارد هـــــوا نمي شود، امام وقتي گازهاي هيدروکربنه در حضور نور خورشيد با دي اکـسيد نيتروژن ترکيب مي شوند، ازن ساخته مي شود.اين ترکيب ممکن است در سيستم تنفسي و مسيرهاي هوايي تغييرات خطرناکي ايجاد کند و سبب سرفه، درد و خس خس سينه و کاهش توانايي ريه شود. حتي افراد سالم هم به اين ماده حساسند (اين نوع ازن با ازن لايه بالايي جو که پرتوهاي مضر خورشيد را جذب مي کند، متفاوت است.)
دي اکسيد گوگرد:اين ماده دراثر احتراق سوخت هاي حاوي گوگرد ايجاد مي شود. استنشاق دي اکسيد گوگرد راه هاي هوايي را ملتهب مي کند و در کودکان و افراد مبتلا به آسم ايجاد مشکل مي کند.
اکسيدهاي نيتروژن:اکسيدهاي نيتروژن دراثر سوخت بنزين ايجاد مي شوند. اين ترکيبات در توليد ازن نقش دارند. اثرات مضر ترکيبات نيتروژني بر سيستم تنفسي، مشابه اثرات ازن ودي اکسيد گوگرد است.پژوهشگران هشدار داده اند که سالمندان و کودکان بيش از ديگران از آلودگي هـــــوا آسيب مي بينند. پژوهشگران هلندي با بررسي ۶۳۲ کودک ۷ تا ۱۱ ساله دريافتند ناراحتي هاي تنفسي در کودکان با افزايش آلودگي هوا تشديد مي شود.
سرب:مسموميت با سرب توانايي ذهني را کاهش مي دهد و به سيستم عصبي و ساير اندام ها آسيب مي رساند. حتي بلع يا استنشاق مقادير کم سرب ممکن است خطرناک باشد، چون اين ترکيب با مقادير کم هم در بدن تجمع پيدا مي کند. ترکيبات سرب در گازوييل کمتر از بنزين است، به همين خاطر استفاده از سيستم حمل و نقل عمومي در کاهش ميزان سرب هوا موثر است.
دي اکسيد کربن:۳۷ درصد از دي اکسيد کربني که در هر سال توليد مي شود، درنتيجه فعاليت هاي بشر است. بررسي ها نشان داده است حدود ۳۰ درصد دي اکسيد کربن درنتيجه حمل و نقل جاده اي ايجاد مي شود. دي اکسيد کربن از ترکيباتي است که در گرم شدن زمين نقش دارد. شايد باور نکنيد، اما يک خودرو در هر سال دوبرابر وزنش دي اکسيد کربن توليد مي کند.
ذرات معلق:ذرات معلق شامل ذرات ريز ميکروسکوپي و قطرات بسيار کوچک مايعات هستند که به خاطر انــــدازه کوچک شان در بيني و قسمت فوقاني دستگاه تنفس تـه نشين نمي شوند و در سيستم دفاعي بدن به دام نمي افتند. تماس با اين ذرات معلق مي تواند سبب خس خس و تنگي نفس و علايم مشابه در افراد مبتلا به آسم يا افرادي که سيستم تنفسي حساس دارند، شود.
آلاينده هاي سمي هوا:برخي مواد آلاينده ناشي از سوخت خودرو مانند بنزن و فرمالدئيد سمي اند و اثر سرطان زايي شان شناخته شده است. اين ترکيبات حتي در مقادير کم خطرناک هستند و ممکن است موجب تغييرات ژنتيکي، نقايص مادرزادي و ساير بيماري هاي خطرناک شوند. اين ترکيبات مي توانند به طور مستقيم بلعيده شوند يا به وسيله ذرات کوچک گردوغبار به ريه ها وارد شوند.
چطور خطر را کاهش دهيم؟
استفاده کمتر از خودروي شخصي، استفاده از وسايل نقليه عمومي، همچنين استفاده از دوچرخه و يا پياده روي درصورت امکان، از مواردي است که در کاهش آلودگي هوا موثر است.
راه ديگر کاهش آلودگي هوا، تعمير به موقع خودرو است. اين کار علاوه بر کاهش آلاينده ها، طول عمر مفيد موتور خودرو را هم بيشتر مي کند. معاينه فني و تنظيم به موقع خودروها نيز علاوه بر کاهش آينده ها، باعث افزايش عمر مفيد موتور مي گردد.
منبع: تبيان
به کوشش:علي پرهيز/ واحد ایمنی و بهداشت پویاگستر