با بررسي جامعه شناسانه ژاپن سده گذشته، عواملي همچون رشد سريع مدرنيزاسيون درجوامع غربي و سرايت آن به جوامع سنتي، عدم وجود منابع زيرزميني و محدوديتهاي منابع روزميني، تغيير و تحولات سياسي در عرصه هاي بين المللي، ازدياد جمعيت و ويژگيهاي فردي ژاپني ها (سخت كوشي وتلاش) در سايه فرهنگ ژاپني، را مي توان از دلايل اصلي رشد سريع و شكوفايي اقتصادي و پيشرفت تكنولوژي اين كشور قلمداد كرد.
به طور كلي اگر بپذيريم محور توسعه، توسعه انساني است ، در زمان كنوني مردم ژاپن با جمعيتي برابر۲ % جمعيت كل جهان،بخش قابل توجهی از مرغوبترين كالاهاي دنيا را تولید می کنند، از انصاف به دور است كه نقش کارآفرينان و انسانهايي كه كه تنها با اتكا به قابليت هاي خويش، تأثير بسزايي در رشد و شكوفايي اين كشور داشتند را فراموش كنيم. انسانهايي همچون هوندا، اكيوموريتا (رئيس شركت سوني)، كونوسوكي ماتسوشيتا. ولي دراين بين، جايگاه ماتسوشيتا از جهاتي از ديگران متمايز است.
ميراث ماتسوشيتا بسيار گران است. پس از جنگ جهاني دوم، او يكي از چهره هاي اصلي در هدايت معجزه اقتصادي ژاپن بود. شركتي برپاكرد و میلیونها نفر را صاحب لوازم خانگي و لوازم برقي مصرفي با نام پاناسونيك و نشانه هاي ديگر كرد.
پيش از مرگش، كمتر سازماني روي كره خاكي مشترياني بيشتر از او داشت، هنگامي كه درسال ۱۹۸۹ درگذشت،در مراسم خاكسپاري او بيش از هزاران تن گرد آمدند.
در تلگراف تسليت رئيس جمهوري ايالات متحده آمريكا به خانواده وي از او به عنوان «الهام بخش براي مردم سراسر جهان» نام برده شد.
زندگي ماتسوشيتا پر از فراز و نشيب بود. كثرت اين فراز و نشيب هاست كه او را از ديگران متمايز مي كند. فرازها و كاميابي هايي كه تنها يكي از آنها كافي است تا هر انسان معمولي را دچار غرور كند و مانع رشد و پيشرفت او گردد. نشيب ها و شكست هايي كه تنها يكي از آنها در تمام زندگي مي تواند انسان را از حركت باز دارد. نه لذت كاميابي ها و نه مشقت شكست ها هيچكدام نتوانست ماتسوشيتا را از آنچه كه در ذهن خود پرورانده بود، باز دارد، اين است رمز موفقيت اين مرد بزرگ.رمز موفقيت ماتسوشيتا
ماتسوشيتا علت موفقيت خود را چنين توصيف مي كند: «كليد كاميابي در پديد آوردن محصول، داشتن درجه دكترا، يا داشتن بودجه كلان در واحد پژوهش و گسترش نبود. بلكه در تلاش، زحمت كشيدن و عرق ريختن كاركنان شركت بود». وي رويكردي جديد و متفاوت از زمان خود به كاركنان خود داشت. از نظر وي، سرمايه هاي يك سازمان، كاركنان آن هستند. توجه به «خرد گروهي»، «نظام بخشي»، «تعيين مأموريت سازمان»، از شيوه هــــاي مديريتي وي به شمارمي آيند. شيوه هايي كه پس از گذشت چندين دهه از پياده سازي آنها توسط ماتسوشيتا، در سازمانهاي كنوني مطرح مي گردند. با توجه به نحوه زندگي و عملكرد ماتسوشيتا، وي علاوه بر خصوصياتي همچون خلاقيت، خطر پذيري، تلاش، فروتني كه ويژگي مشترك كارآفرينان ديگر نيز مي باشد، داراي ويژگي فوق العاده اي بود كه مي توان آن را رمز موفقيت وي ناميد و آن هم ظرفيت بالا براي برانگيختن ديگران است.
ويژگي مديريتي ماتسوشيتا
۱ – توجه به خرد گروهي
۲ – نظام بخشي سازمان
۳ – كاهش هزينه
۴ – توليد فرآورده هايي كه بهتر از فرآورده هاي موجود در بازار است، با قيمت كمتر از نرخ بازار
۵ – ساعت ها كار متمادي
۶ – صرفه جويي در همه موارد
۷ – سازمان بايد از راه هاي ابتكاري كه از راه عدالت و انصاف هم دور نگردد تأمين مالي شود و با كاركنان طوري رفتار گردد كه گويي اعضاء خانواده هستند.
۸ – سرعت در كار
۹ -توجه به تبليغات
۱۰ – انديشيدن در قالب گسترده بازرگاني و نه در قالب وظيفه باريك خويش
اصول اعتقادي ماتسوشيتا
۱ – خدمت به مردم: فراهم آوردن فرآورده ها و خدمات با كيفيت بالا به قيمت عادلانه و معقول تا از اين راه راحتي زندگي و شادماني مردم در سراسر جهان تامین شود.
۲ – انصاف و امانت: منصف بودن در همه داد و ستدهاي بازرگاني و رفتار شخصي و همواره به داوري هاي آزاد پرداختن و رها شدن از پيش پندارها.
۳-كار گروهي براي غايت همگاني: گردآوري توانايي ها و قدرت اراده براي انجام دادن هدفهاي مشترك در فضاي اعتماد متقابل و رعايت كامل آزادي و استقلال فردي.
۴ – كوشش خستگي ناپذير براي بهتر كاركردن.
۵ – احترام و فروتني: احترام به حقوق ديگران و حفظ نظم اجتماعي.
۶ – همسازي با قوانين طبيعي: پيروي از قوانين طبيعي و سازگار ساختن انديشه و عمل با اوضاع در حال تحول و دگرگوني، تا از اين راه در همه كوشش ها، پيشرفت و كاميابي تدريجي ولي پيوسته باشد.
۷ – حق شناسي در برابر نعمتها.
ديدگاه فلسفي ماتسوشيتا
۱ – انسان به طور ذاتي موجودي خوب و مسئول است.
۲ – نژاد انسان براي رشد و پيشرفت، چه مادي و چه معنوي، ظرفيت بالايي از خود نشان داده است.
۳ – انسان قدرت گزينش دارد.
۴ – ما داراي ظرفيت بكار بردن منابع مادي و فكري براي رويارويي با دشواري هاي زندگي در جهان هستيم.برای حل موضوعات دشوار، بيش از هر چيز به ذهن و شوق يادگيري نياز داريم.
منبع:كاتر، جان. ۱۳۸۱٫ رهبري كارآفرين: ماتسوشيتا درخشانترين كارآفرين سده بيستم.
به کوشش:بهداد محمدی