تاريخ کيهان مملو از انفجارهاي بزرگي است که يا توسط نوع بشر رخ داده و يا طبيعت عامل آن بودهاست. انفجارهاي عظيمی که گاه موج آنها تمام سطح زمين را فرا گرفته است.
۱۰- فاجعه شهر تگزاس
در سال ۱۹۴۷، وقوع يک آتشسوزي در محموله کشتي SS.Grandcamp گزارش شد که در شهر تگزاس لنگر انداخته بود. بر اثر اين حادثه، ۲۳۰۰ تن نيترات آمونياک منفجر شد. نيترات آمونياک ترکيبي است که در کودها و مواد منفجره خطرناک به کار ميرود.
اين سانحه دو هواپيما را که در آسمان پرواز ميکردند، منفجر کرد و چنان موج انفجاري ايجاد کرد که پالايشگاهها و يک کشتي باري مجاور را به هوا برد. اين کشتي باري نيز حامل ۱۰۰۰ تن ديگر نيترات آمونياک بود.اين فاجعه حدود ۶۰۰ تن را به کام مرگ فرستاد و به ۳۵۰۰ فرد ديگر آسيب رساند و بدترين حادثه صنعتي تاريخ آمريکا به شمار ميآيد.
۹- انفجار هاليفاکس (Halifax)
در سال ۱۹۱۷، يک کشتي باري فرانسوي که حامل مواد منفجره براي جنگ جهاني اول بود، با يک کشتي بلژيکي در بندر هاليفاکس کانادا برخورد کرد. اين کشتي با نيرويي بيش از هر انفجار ساخته دست بشر، منفجر شد و قدرت انفجار آن معادل سه کيلوتن تيانتي بود. اين حادثه موج دودي به ارتفاع ۶۱۰۰ متر را بر فراز شهر به هوا فرستاد و سونامي ايجاد کرد که بالغ بر ۱۸ متر ارتفاع داشت. چنين انفجاري باعث نابودي هر آنچه در فاصله دو کيلومتري اطراف آن بود شد؛ حدود ۲۰۰۰ نفر کشته شده و همچنين ۹۰۰۰ تن آسيب ديدند. اين رويداد بزرگترين انفجار تصادفي مصنوعي جهان لقب گرفت.
۸- انفجار چرنوبيل
در سال ۱۹۸۶، يک رآکتور هستهاي در چرنوبيل اوکراين منفجر شد. اين کشور در آن زمان بخشي از اتحاد جماهير شوروي بود. اين حادثه ناگوارترين سانحه هستهاي در جهان است که درب ۲۰۰۰ تني رآکتور را به هوا برد و موجب انتشار ۴۰۰ برابر مواد راديواکتيو بيشتر از بمب هيروشيما شد و توده غبار عظيمی از مواد راديواکتيو را در سراسر اروپا پراکند. اين سانحهاي بيش از ۲۰۰ هزار کيلومتر مربع از اراضي اروپا را آلوده کرد و تقريبا ۶۰۰ هزار نفر در معرض مقادير بالاي تشعشع قرار گرفتند و بيش از ۳۵۰ هزار نفر مجبور به ترک نواحي آلوده شدند.
۷- انفجار ترينيتي
نخستين بمب اتمي تاريخ ملقب به «گجت» در مکاني به نام ترينيتي و در نزديکي آلاموگوردو (Alamogordo) منفجر شد. اين بمب در سال ۱۹۴۵ تقريبا با قدرت انفجار ۲۰ کيلو تن تيانتي منفجر شد. تسليحات هستهاي بعداً به جنگ جهاني دوم خاتمه دادند و دهههاي بعد، ترس از نابودي هستهاي را رقم زدند. دانشمندان اخيرا دريافتهاند که غيرنظاميان مکزيکوسيتي ممکن است در معرض هزاران برابر سطوح استاندارد تشعشع عمومي قرار گرفته باشند.
۶- انفجار تونگوسکا
انفجار مرموز در نزديکي رودخانه «پودکامنيايا تونگوسکا» (Podkamennaya Tunguska) در سال ۱۹۰۸ حدود ۲۰۰۰ کيلومتر مربع از اراضي جنگلهاي سيبري را با خاک يکسان کرد. اين ناحيه به اندازه توکيو گزارش شده بود. دانشمندان بر اين باورند اين انفجار توسط برخورد يک شهابسنگ يا دنبالهدار با قطر ۲۰ متر و جرم ۱۸۵ هزار تن (بيش از هفت برابر جرم کشتي تايتانيک) رخ داد. انفجار حاصل تقريبا به بزرگي انفجار چهار مگاتن تيانتي بود که اين ميزان ۲۵۰ برابر قدرتمندتر از بمب اتمي هيروشيما گزارش شد.
۵- کوه تامبورا
در سال ۱۸۱۵، کوه تامبورا در اندونزي با نيروي هزار مگاتن تيانتي منفجر شد که بزرگترين فوران آتشفشاني تاريخ لقب گرفته است. اين انفجار حدود ۱۴۰ ميليارد تن مواد مذاب را به هوا پرتاب کرد و نه تنها موجب مرگ ۷۱ هزار تن در جزيره سومباوا و جزيره مجاور آن به نام لومبوک شد، بلکه خاکستر آزادشده ناشي از آن، بروز ناهنجاريهاي آب و هوايي در سراسر جهان را به همراه داشت. سال بعد (۱۸۱۶) به عنوان «سال بدون تابستان» لقب گرفت و شاهد موجي از بارش برف در ماه ژوئن در آلباني بود و رودخانهها در ماه جولاي در پنسيلوانيا يخ زدند . صدها هزار نفر نيز به دليل قحطي در سراسر جهان جان باختند.
۴- انقراض KT (کرتاشيوس ترينيتي)
عصر دايناسورها ۶۵ ميليون سال پيش و طي يک آشوب به پايان رسيد و اين رخداد تقريباً نيمي از گونههاي موجود بر روي زمين را از ميان برد. گرچه تحقيقات نشان ميدهد سياره زمين در آستانه يک بحران محيطي پيش از انقراض کي تي بود، آنچه دايناسورها را از ميان برداشت، برخوردي کيهاني با يک سيارک يا يک دنبالهدار بوده که عرض آن ۱۰ کيلومتر گزارش شده است.
اين برخورد موجب انفجاري با نيروي تقريبا ۱۰ هزار گيگاتن تيانتي يا هزار برابر اندازه زرادخانههاي هستهاي جهان بود. چنين برخوردي موجب پوشيده شدن جهان با غبار، روشنشدن توفانهاي آتش در سراسر دنيا و همچنين موجب بروز سوناميهايي با ارتفاع هزاران متر شده است. يک دهانه برخوردي عظيم به عرض تقريبا ۱۸۰ کيلومتر در ساحل مکزيک احتمالاً محل برخورد جرم کيهاني با زمين بوده است.
۳- دنبالهدار شوميکر–لوي ۹
اين دنبالهدار در سال ۱۹۹۴ با مشتري برخورد کرد و ميدان گرانشي اين سياره غولپيکر، آن را به قطعاتي با عرض سه کيلومتر خرد کرد. اين قطعات با سرعت ۶۰ کيلومتر در ثانيه پراکنده شدند و موجب بروز ۲۱ برخورد مرئي شدند. بزرگترين برخورد موجب ايجاد توپي آتشين در ۳۰۰۰ کيلومتري بالاتر از ابرهاي فوقاني مشتري و همچنين ايجاد يک نقطه تاريک عظيم با عرض بيش از ۱۲ هزار کيلومتر (به اندازه زمين) شد. گفته ميشد، اين انفجار با نيروي ۶۰۰۰ گيگاتن تيانتي به وقوع پيوسته است.
۲- ابرنواختر سايهانداز
ابرنواخترها ستارگان در حال انفجاري هستند که اغلب به مدت کوتاهي در سراسر کهکشانها ميدرخشند. درخشانترين ابرنواختر ثبتشده در طول تاريخ در صور فلکي گرگ و در بهار سال ۱۰۰۶ مشاهده شد. اين انفجار طلايي خارقالعاده هماکنون به SN 1006 شهرت دارد و در فاصله ۷۱۰۰ سال نوري از زمين و در بخش مجاور کهکشان راه شيري رخ داد.
اين رخداد به حدي شفاف بود که سايههاي قابل مشاهده را در شب ايجاد کرد و براي ماهها در طول روز مرئي بودند.
۱- دورترين انفجار ثبتشده
انفجارهاي پرتو گاما قدرتمندترين انفجارهاي شناختهشده جهان هستند. نوري که از دورترين انفجار پرتو گامايي که تاکنون مشاهده شده است، GRB 090423 نام دارد و سال ۲۰۱۳ از فاصله ۱۳ ميليارد سال نوري به زمين رسيد. اين انفجار که اندکي بيش از يک ثانيه طول کشيد، تقريبا ۱۰۰ برابر انرژي بيشتري را در مقايسه با انرژي که خورشيد در طول عمر ۱۰ ميليارد سالهاش آزاد کرده، ساطع کرد. به نظر ميرسد، چنين انفجاري ناشي از يک ستاره در حال مرگ بود که ۳۰ تا ۱۰۰ برابر بزرگتر از خورشيد است.
انفجار بزرگ(BigBang)
نظريهپردازها بر اين باورند که جهان درپی يک انفجار متولد شده است و گرچه اين رويداد اغلب اوقات به عنوان يک انفجار تصور ميشود، اما در واقع، يک انفجار نبود.
در آغاز، جهان بسيارداغ و بينهايت متراکم بود و سوءبرداشت معمول اين است که جهان در آن زمان از يک نقطه در فضا منفجر شد. بدين معنی که تمام جرم جهان در آغاز محدود به يک نقطه با ابعاد نزديک به صفر و جرم بي نهايت و شناور در فضايي بيکران بوده است.
اما واقعيت، بسيار عجيبتر از آن است و به نظر ميرسد که در آغاز ، فضا-زمان نيز محدود به همان نقطه اوليه بوده و طی يک فرآيند انفجار گونه، ساختار جهان به سرعت منبسط شده است و همزمان با انبساطش، کهکشانها را مانند کشمشهاي موجود در يک کيک در حال تورم، با خود حمل کرده است.