شهري كه هرگز نمي خوابد
برج ايفل
برج ايفل خود به تنهايي يک شهر است. يک ميعادگاه و يک نماد خاطره ساز. ايفل زنده است. روح دارد و احساس. زبانی برای سخن گفتن وگوشي براي شنيدن ِ زمزه هاي رهگذران سفيد و سياه و زرد و سرخ. هرآنچه در پاريس وجود دارد، ايفل به تنهايي دارد. او خود به تنهايي يک پاريس است. شهری که هرگز نمی خوابد …
فرانسه غروبی طولانی دارد؛ اما سرانجام وقتی خورشيد از چهره پاريس رخ بر می کشد و پشت آسمانخراش های منطقه لدفانس “la Défense” در حومه غربی شهر پنهان می شود؛ پاريس به زيبايي تغييرشکل می دهد و جلوه اين زيبايي بی نظير در زير نورپردازی هنرمندانه ميليون ها چراغ سنتی و مدرن دوچندان می شود. جولانگاه تابش نور چراغ های رنگارنگ ، خشت فرش خيابان ها و کوچه هايي ست که طی قرون متمادی فراز و نشيب و زشت و زيبای هزاران خاطره را در خود جای داده و دم برنياورده اند.
پاريس معروفترين مقصد توريست‌هاي جهان است. سالانه حدود ۴۵ ميليون توريست از پاريس ديدن مي‌کنند. تعداد زيادي از آثار ديدني، موزه ها و پارک‌هاي مشهور جهان در اين شهر قرار دارند. پاريس همچنين با دارا بودن حدود ۴۷۸۰۰۰ درخت، سرسبزترين پايتخت اروپا است.
توريست هايي که بازديد از موزه “لوور” را به اتمام رسانده و از گشت و گذار در پياده رو و فروشگاه های خوش رنگ و لعاب “شانز اليزه” فارغ شده اند، پس از عبور از ميدان تاريخی “کنکورد” و رسيدن به خيابان “نيويورک” در امتداد رودخانه سن، با منظره بی نظيری موجه می شوند. پيکره ای عظيم با قامتی افراشته و بسيار بلند كه درست در آن طرف رودخانه در انتظار آنهاست.
اما چيزی که در ابتدا می بينند برج ايفل نيست! سازه ای فلزی با ۱۷۰۰۰ قطعه که ۲٫۵۰۰٫۰۰۰ ميخ پرچ آنها را به هم متصل کرده اند، نيز نيست! آنها تنها ۲۰٫۰۰۰ چراغ فلاشر چشمک زن زيبا را می بينند که تمام سطح خارجی برج را پوشانده اند. همچون عروسی که لباسی براق به تن دارد. پروژکتورهای بسيار قدرتمندی که از تاج اين عروس زيبا، دل آسمان را شکافته و در ابرها ناپديد می شوند را از هر نقطه پاريس می توان ديد. برج ايفل در شب های زيبای پاريس همچون نگينی می درخشد. درخششی درخور احترام که هر بيننده در برابر او سرتعظيم فرود می آورد. وزش نسيم شبانگاهی پس از عبور از کالبد ايفل ، همچون خونی در رگ های پاريس جاری می گردد و اين جريان آرام رود سن است که با عبور از مقابل برج، چون شرابی سکرآور لب های تشنه شهر را سيراب می کند.
… آری ؛ ايفل قلب پاريس است.
اما ايفل همواره از اين عزت و احترام برخوردار نبوده است. محتواي احساسي اين برج سال ها بر كسي آشکار نبود. در حدود سال ۱۹۱۰ بود كه قدر آن شناخته شد و از آن چون تاجي برسر پاريس ياد شد. تا قبل از آن شرمي بر پيكر اين شهر بود! در فوريه سال ۱۸۸۷ يك ماه بعد از آن كه ايفل با حکومت فرانسه و مقامات شهر پاريس براي ساختن اين برج قرار داد بست؛ نامه اي اعتراض آميز به رئيس کميته نمايشگاه نوشته شد: «ما نويسندگان، نقاشان، مجسمه سازان و معماران ، به نام هنر فرانسه و به دليل اينکه تاريخ فرانسه مورد تحديد قرار گرفته است، عدم رضايت شديد خود را با ساخت اين برج هيولا و غير لازم كه قرار است ايفل نامی آن را در پايتخت برپا دارد اعلام مي كنيم . . . ». اما خوشبختانه رئيس کميته مهندسی و معماري و منظره ساز موسوم به “آلفان” كه به آينده چشمي بينا داشت به اين اعتراض توجهي نكرد.
” گوستاو ايفل” در ذوق هنري، فرزند حقيقي عصر خويش بود. به نقل قول از “بلز ساندرار” شاعري از معاصرين او، خانه شخصي وي پر است از «مشتي نقاشي های شلوغ بسيار زشت » . از نظر ساختماني، ايفل اين برج را به شيوه پايه های پل هاي خود ساخت. ولي ابعاد آن نسبت به اين پايه ها بسيار بزرگتر بود. اين ابعاد بزرگ ايجاب مي كرد كه برج از چهار پايه عظيم ساخته شود. چهار هلالي كه پايه ها را به هم متصل مي کنند، بيشتر تزئيني هستند و در پايداري برج سهم مؤثري ندارند. ايفل نخست قصد داشت اين برج را بر چهار پايه هلالي بسازد و اين هلالي ها در واقع بيانگر قصد نخستين ايفل اند. حالتي از سبكي و پرواز كه در بالاي برج ايفل احساس مي شود. اين برج همتاي زميني هواپيما است. جالب توجه است كه در آمد حاصل از فروش بليط ورودي به اين برج پس از موفقيت عظيم نمايشگاه سال ۱۸۸۹ مرتب نزول كرده تا به سال ۱۹۰۴ كه پرواز نخستين هواپيما توسط “برادران رايت” توجه عموم را به خود جلب کرد و اين در آمد دوباره روند صعودي پيمود. در اين زمان ايفل به آن درجه از محبوبيت خود رسيده بود که حتی وقتی در زمان سقوط نازي‌ها ، هيتلر از يکي از ژنرال‌هايش خواست تا برج را تخريب کند؛ ژنرال “فون شولتيتز” که پاريس و بناهايش را بسيار دوست مي‌داشت، از خون خود گذشت تا ايفل را زنده نگه دارد.
برج ايفل که در زبان فرانسه “La Tour Eiffel” ناميده مي شود، برجي فلزي است که در پارک “Champ de Mars” و در مجاورت رود سن “Seine” بنا شده است. ايفل مرتفع ترين بناي پاريس و در زمره مشهورترين نمادهاي جهان است که امروزه از مهمترين مراکز جذب توريست به شمار مي رود. نام برج در حقيقت برگرفته از نام گوستاو ايفل “Gustave Eiffel” طراح اين برج باشکوه است.
مختصات برج
برج ايفل با ۳۰۰ متر ارتفاع تقريباً معادل يک ساختمان ۷۰ طبقه مي باشد، با انضمام يک آنتن ۲۴ متري که در بالاي آن قرار گرفته ارتفاع کلي برج به ۳۲۴ متر ( يک ساختمان ۸۱ طبقه ) مي رسد. ايفل در سال ۱۸۸۹ با هزينه اي معادل ۷۸٫۰۰۰٫۰۰۰ فرانک طلاي فرانسه عنوان مرتفع ترين برج جهان را به خود گرفت و اين عنوان را تا سال ۱۹۳۰ که آسمانخراش کرايسلر “Chrysler” در شهر نيويورک ساخته شد، حفظ کرد. در اين بنا ۷۳۰۰ تن فلز به کار رفته و وزن کلي آن ۱۰۱۰۰ تن مي باشد. عمق فوندانسيون آن ۱۵ متر است. تعداد پله هايي که به نوک برج منتهي مي شود پس از هر بار بازسازي تغيير کرده است. در ابتدا ۱۷۱۰ پله وجود داشت، در اوايل دهه ۱۹۸۰ پس از اولين بازسازي، تعداد آنها به ۱۹۲۰ رسيد و امروز نيز ۱۶۶۵ پله در ايفل به چشم مي خورد.
بسته به دماي محيط ، نوک برج ممکن است بر اثر انبساط فلزات، در قسمتي از برج که به سمت خورشيد است، تا هشت سانتي متر تغيير مکان داشته باشد. برج در سرما نيز ۱۸ سانتي متر لاغر مي شود.
تاريخچه
برج ايفل بين سال هاي ۱۸۸۷ تا ۱۸۸۹ به عنوان ورودي يک نمايشگاه بين المللي که به مناسبت يکصدمين سالگرد انقلاب فرانسه برگزار مي شد، ساخته شد. ايفل در روز ۳۱ مارس سال ۱۸۸۹ افتتاح شد و از ماه مي همان سال در معرض بازديد عمومي قرار گرفت. در ۲۸ نوامبر سال ۲۰۰۲ شمار بازديدکنندگان ايفل به ۲۰۰ ميليون نفر رسيد.
۵۰ مهندس و طراح ، ۵۳۰۰ نقشه براي برج کشيدند و بالغ بر ۱۰۰ کارگر براساس اين نقشه ها ۱۷۰۰۰ قطعه مختلف را در يک کارگاه ساختند و ۱۳۲ کارگر ديگر آنها را مونتاژ کردند. به دليل دقت و احتياط فراواني که در ساخت بنا به منظور حفظ جان کارگران به عمل آمد، ساخت اين برج عظيم تنها يک نفر تلفات داشت، آن هم در زمان نصب آسانسوري که توسط شرکت “Otis”بزرگترين شرکت سازنده آسانسور در جهان انجام شد. ايفل ۷ دستگاه آسانسور دارد. ۳ دستگاه در پايه هاي شمالي، شرقي و غربي براي رساندن بازديدکنندگان به طبقه اول و دوم و دو دستگاه بين طبقات دوم و سوم در نوک برج. يک آسانسور مخصوص رستوران ژول ورن و يک دستگاه نيز در پايه جنوبي جهت حمل کالا در نظر گرفته شده است.
به منظور حفاظت در مقابل زنگ زدگي همواره با استفاده از حدود ۵۰ تن رنگ، ايفل را رنگ مي کنند. رنگ هايي که به کار گرفته مي شود بسته به موقعيت متغير است، در حال حاضر رنگ ايفل تقريباً قهوه اي است. هجدهمين نقاشي برج از ۲۰۰۱ تا ۲۰۰۷ طول کشيد و بالغ بر ۳٫۰۰۰٫۰۰۰ يورو هزينه برد. اين کار همواره توسط يک نفر انجام می شد اما از دوره نوزدهم عمليات نقاشی برج به يک تيم سپرده شد که از پاييز ۲۰۰۸ آغاز شد و در اوايل سال ۲۰۱۰ در مدت زمانی به مراتب کوتاهتر و البته با استفاده از ۲۴ نفر به پايان رسيد.
از سال ۲۰۰۰ تعداد ۳۶۶ نورافکن پر قدرت در برج نصب شد و از آن تاريخ تاکنون هر شب نمايشي از نورهاي رنگارنگ برفراز آسمان پاريس اجرا مي گردد. مقارن با نيمه شب، فلشر ها و نورافکن ها خاموش مي شوند و فقط نماي عمومي برج روشن مي ماند.
طبقات برج
برج در کل داراي ۳ طبقه است. طبقه اول در ارتفاع ۵۸ متري ساخته شده و ۴۲۰۰ مترمربع مساحت دارد. طبقه دوم در ارتفاع ۱۱۶ متري بنا شده و ۱۶۵۰ مترمربع مساحت دارد. طبقات اول و دوم بسيار نزديک به هم هستند و علاوه بر فضاي باز بسيار مطلوب جهت پرداختن به مناظر شهري ، از امکاناتي نظير رستوران، فست فود، سينماي سه بعدي (با قابليت پخش تصوير در ۵ ضلع سالن سينما و مجهز به صندلي هاي گردان)، بخش ويژه بصري (که از تکنولوژي بسيار پيشرفته اي جهت نمايش تصاوير جامد ۳ بعدی استفاده شده است) ، دوربين هاي مداربسته نصب شده روي برج قابل کنترل توسط بازديد کنندگان، پيست پاتيناژ، مرکز خريد سوغاتي، سالن ماکت ليزري و سه بعدي برج ، تلسکوپ هاي دو چشمي جهت تماشاي نقاط دور شهر، . . . بر خوردار اند.
در طبقه سوم نيز بازديدکنندگان شگفت زده مي شوند. موزه اي که در آن اتاق کار ايفل با کليه لوازم و ماکت وي و خانوده اش در حالي که مشغول خوش آمدگويي به توماس اديسون هستند؛ بصورت کاملاً واقعي با لباس هاي فاخر و رسمي قرن نوزدهمی قرار داده شده است.
ملاقات ايفل و اديسون در اتاق کارش برفراز برج
از فراز اين طبقه که در ارتفاع ۲۷۶ متري ساخته شده و ۳۵۰ مترمربع مساحت دارد، اوج زيبايي پاريس قابل مشاهده است. در مجاورت موزه ، يک بار و فروشگاه سوغاتي نيز وجود دارد. وزش باد در اين طبقه که با توري هاي فلزي محصور شده است، نسبتاً شديد است و توريست هايي که لباس مناسب همراه ندارند بايد لذت حضور بر بام پاريس و تحمل سرما را با هم تجربه کنند. بهترين زمان براي حضور در اين طبقه ، حدود يک ساعت قبل از غروب خورشيد است. در حالی که خورشيد نقاب سياه بر چهره می کشد و قامت خود را به آرامی در پس بلندی های زيبای غرب پاريس مخفی می کند، شهر به تدريج رنگ عوض می کند و آن هياهو و ازدحام روزانه ، جای خود را به صدای موسيقی نوازندگاه دوره گرد و خنده کودکان و بوی خوش غذا ها می دهد. غروب طلايي رنگ پاريس با هيچ کلامي قابل توصيف نيست.
پارکي که برج در محوطه آن بنا شده است نيز به تنهايي بسيار جذاب و سرگرم کننده است. در اين پارک که عمدتاً عصرها بسيار شلوغ مي شود از هرآنچه که حتي انتظارش را هم نداريد، مشاهده خواهيد کرد. گروه هاي نمايش خياباني، باندهاي موسيقي ، رقص هاي محلي ملل مختلف، گاري هاي عرضه غذا ، دستفروشان، پرندگان و حيوانات گوناگون و . . . بعلاوه در اين پارک نيز همانند بسياري ديگر از محله هاي پاريس، مانيتورهاي بسيار بزرگي جهت پخش مسابقات ورزشي و فيلم وجود دارد که گاهي هزاران نفر را در اين محيط جذب خود مي کند. درختان حاشيه پارک که همواره بشکل مکعب مستطيل هرس مي شوند، از ديگر جاذبه هاي منطقه است.
در هيچ کجاي دنيا نمي توان درباره غذا صحبت کرد و نامي از فرانسه بر زبان جاري نساخت. نام رستوران هاي پاريس نقطه اوج تلاقي ۳ حس بينايي ، چشايي و بويايي هستند. در ايفل نيز ۲ رستوران به نام هاي Altitude 95 در طبقه اول و رستوران ژول ورن “Jules Verne” که يک رستوران فوق العاده گران قيمت و بسيار مجلل مجهز به آسانسور خصوصي است، قرار دارد.
ايفل تغيير می کند
معماران شهر پاريس قصد دارند تغييراتي را در نماي آن اعمال کنند. شرکت معماري “سررو ارشيتکز” ( Serero Architects) امتياز طراحي مجدد سکوي بازديد عمومي و بخش پذيرش اين برج را به دست آورده است. در اين تغييرات که در ارتفاع دويست و هفتاد و شش متري سطح زمين اعمال مي شود، هيچ گونه نيازي به تغيير دائمي ساختار اصلي برج ندارد. با اين طرح ظرفيت سکوي بازديد عمومي اين برج در طبقه سوم دو برابر مي شود. اين ظرفيت با بهره گيري از فيبر کربني کاملاً فشرده که در ساخت ماشين هاي مسابقه و زره پوش ها به کار مي رود، ايجاد مي گردد و با کمک بازويي شبيه به آنچه بال هاي هواپيما را به بدنه آن وصل مي کند، به برج متصل خواهد شد. اعلام خبر طراحي مجدد برج ايفل، بحث هايي را در فرانسه برانگيخت. بسياري از منتقدان درباره لزوم اجراي چنين طرحي و افزايش ظرفيت برجي که سالانه پذيراي ميليون ها بازديد کننده است، به اظهار نظر مي پردازند. اما هنوز خبری قطعی درخصوص روند پيشرفت مراحل اين طرح منتشر نشده است.
مهدی وفائی – تابستان ۸۹
Mahdi Vafaei – July 2010
– پايگاه رسمی اطلاع رسانی ايفل
– همشهری آنلاين
