خودروهاي برقي و هيبريدي

از توليد اولين خودرو با تکنولوژي هيبريد تا به امروز حدود ۲۰ سال مي گذرد و بحران کاهش منابع سوخت فسيلي و هزينه بالاي سوخت از يک طرف و از طرفي ديگر پررنگ شدن مسائل زيست محيطي و افزايش آلودگي هوا و خطرات حاصل از آن، سبب گشته تا شاهد گسترش و توسعه روزافزون توليدات خودروهايي با اين تکنولوژي باشيم.
با گذر زمان تکنولوژي هاي مختلف، جهت تامين انرژي حاصل براي به حرکت درآوردن خودرو ها ابداع شد که از بين آنها دو نوع تکنولوژي هيبريدي و برقي بيشترين طرفدار و در عين حال بحث برانگيزترين موارد نيز بوده اند.
پيش از مقايسه تکنولوژي هيبريدي و برقي به طور خلاصه به تعريف اين دو تکنولوژي مي پردازيم.
خودروهاي برقي همانطور که از اسمشان پيداست براي حرکت تنها از نيروي حاصل از موتور الکتريکي کمک مي گيرند و جهت تامين انرژي و شارژ باطري آن کافيست، در ايستگاه هاي مخصوص و بعضاً در خانه، آنها را به برق زد. خودروهاي هيبريدي خودروهايي هستند که براي حرکت کردن از ترکيب دو يا چند منبع متفاوت قدرتي استفادهمی کنند. انواع خودروهاي هيبريدي وجود دارند که از سوختهاي متفاوتي نظير گازهاي پروپان، سی ان جی، هيدروژن يا انرژي خورشيدي براي توليد قدرت پيش برنده خود استفادهمی کنند. نوع تکنولوژيهاي بکار رفته در طراحي و ساخت اينگونه سيستمها با توجه به شرکت سازنده، متفاوت هستند. به طور کل می توان خودروهاي هيبريدي را به عنوان خودرويي دوگانه با قدرت ترکيبي بين يک موتور درون سوز و يک موتور الکتريکي معرفي کرد که تنها با سوخت گيري موتور بنزيني، موتور الکتريکي هم توسط انرژي حرکتي موتور شارژ شده و با حرکت هر دو با هم يا تنها موتور الکتريکي، باعث صرفه جويي در مصرف سوخت و کاهش گازهاي آلاينده محيط زيست شده و شايان ذکر است که اين تکنولوژي براي اولين بار توسط کمپاني تويوتا به توليد انبوه رسيد.اما کدام يک از اين دو تکنولوژي بهتر است؟
جواب اين سوال را نمي توان براي هر شرايطي به طور صريح و قاطع داد! اما با بررسي موردي و نگاهي به شرايط سياسي و اقتصادي از وضع قــــوانين راهنمايي و رانندگي گرفته تا هزينه هاي سوخت و زيرساخت هاي ايجاد شده بــــــراي بهره برداري از اين تکنولوژي ها و حتي شرايط جغرافياي يک منطقه، همه در انتخاب يکي از اين دو تکنولــوژي به عنوان منطقي ترين گزينه کمک مي کند.
همانطور که گفته شد خودروهاي هيبريدي با دو موتور بنزيني و الکتريکي کار مي کنند و براي شارژ باطري آن، نيازي به منبعي خارج از خودرو نيست و شارژ باطري از طريق موتور-ژنراتورهاي به کار رفته در اين سيستم صورت مي پذيرد به صورتي که موتور بنزيني و يا حتي ترمز کردن باعث مي شود که انرژي مکانيکي تبديل به انرژي الکتريکي شده و بدون کوچکترين اتلاف، انرژي حاصل شده صرف شارژ مجدد باطري گردد.
اما در خودروي هاي برقي، شارژ باطري تنها از طريق اتصال خودرو از طريق کابل مخصوص به بــــرق شهري صورت مي پذيرد به اين معني که در خودروي هيبريد شما نياز به توقف براي شارژ باطري نداريد ولي براي خودروي الکتريکي طي مسافت هاي مشخص بايد اقدام به شارژ آن نماييد. پس در همينجا يک امتياز به خودروهاي هيبريد مي دهيم!
در خودروهاي برقي ، موتور الکتريکي تنها منبع توليد نيرو جهت به حرکت درآوردن خودرو مي باشد و به همين علت اين خودروها عموماً از توان بالايي برخوردار نيستند ولي در خودروهاي هيبريد با تکنولوژي سري-موازي به علت هماهنگي مناسب بين دو موتور بنزيني و الکتريکي باعث بالا رفتن توان خروجي و گشتاور خودرو مي شود. امتيازي ديگر براي خودروهاي هيبريد!
پيش از اين گفته شد که شارژ خودروهاي برقي از طريق اتصال خودرو از طريق کابل مخصوص به برق شهري صورت مي پذيرد ولي در رابطه با مدت زمان لازم براي شارژ آنها چيزي گفته نشد.
مدت زمان لازم براي شارژ باطري خودروهاي برقي بين ۶ تا ۸ ساعت مي باشد! و اين زمان در بعضي خودروها در صورت شارژ در ايستگاه هاي مخصوص، به ۳۰ دقيقه کاهش پيدا مي کند ولي در عموم خودروهاي برقي بالاي ۱ ساعت زمان براي شارژ نياز است.
اين زمان با در نظر گرفتن مسافت طي شده با هر بار شارژ کامل که در بهترين خودروهاي برقي به طور ميانگين چيزي حدود ۱۳۰ کيلومتر مي باشد به نظر زياد مي آيد.
به طور مثال شما براي سفر از تهران تا مشهد که مسافت جاده اي آن حدود ۹۰۰ کيلومتر مي باشد و با در نظر نگرفتن ترافيک که خود باعث روشن ماندن خودرو و در نتيجه پايين آمدن مسافت طي شده مي شود حدودا ۶ بار بايد خودروي برقي خود را به مدت هر بار ۱ ساعت به شارژ بزنيد!
خودرو از طريق کابل مخصوص به برق شهــري صورت مي پذيرد ولي در رابطه با مدت زمان لازم براي شارژ آنها چيزي گفته نشد. مدت زمان لازم براي شارژ باطري خودروهاي برقي بين ۶ تا ۸ ساعت مي باشد! و اين زمان در بعضي خودروها در صـورت شارژ در ايستگاه هاي مخصوص، به ۳۰ دقيقه کاهش پيدا مي کند ولي در عموم خودروهاي برقي بالاي ۱ ساعت زمان براي شارژ نياز است.ایستگاه هاي مخصوص، به ۳۰ دقيقه کاهش پيدا مي کند ولي در عموم خودروهاي برقي بالاي ۱ ساعت زمان براي شارژ نياز است.
اين زمان با در نظر گرفتن مسافت طي شده با هر بار شارژ کامل که در بهترين خودروهاي برقي به طور ميانگين چيزي حدود ۱۳۰ کيلومتر مي باشد به نظر زياد مي آيد.
به طور مثال شما براي سفر از تهــــران تا مشهد که مسافت جاده اي آن حدود ۹۰۰ کيلومتر مي باشد و با در نظر نگرفتن ترافيک که خود باعث روشن ماندن خودرو و در نتيجه پايين آمدن مسافت طي شده مي شود حدود ۶ بار بايد خودروي برقي خود را به مدت هر بار ۱ ساعت به شارژ بزنيد!
در آخر بايد گفت نياز ورود هر تکنولوژي در بازار جديد، ايجاد بستري مناسب براي آن است و بدون ايجاد زيرساخت هاي مناسب، پیشـــرفته ترين تکنولـوژي ها نيز با شکست روبرو مي شوند.
با در نظر گرفتن مطالب بالا اگر بخواهيم يک مورد را انتخاب کنيم بايد بگوييم، در کدام کشور؟! در کشوري مانند انگلستان که هزينه سوخت فوق العاده بالا بوده و حتي قوانين وضع شده در اين کشور ، دارندگان خودروها را مجاب به پرداخت ماليات به ازاي آلايندگي خودروي خود مي کند و مردم اين کشور براي سفر ترجيحمی دهند که از مترو يا ساير وسايل نقليه عمومي به جاي خودروي شخصي استفاده کنند، شايد خودروي برقي هم انتخاب منطقي باشد که باز هم در مقايسه با خودروي هيبريدي به اولويت دوم تبديل مي شود! ولي آنچه در ارتباط باا یـــران مي توان گفت اين است که قطعاً خودروي هيبريدي انتخاب منطقي تري نسبت به خودروي برقي مي باشد!
منبع : تابناک/ به کوشش:وحید فرهمند صدر/شرکت عایق خودرو توس