در اين سالها که آلودگي هوا در ايران به رويه معمول بدل شده است، تبليغات رنگارنگ انواع ماسکهاي تنفسي و دستگاههاي تصفيه هواي خانه و محل کار با «آخرين فناوريهاي يون و نانو» همه جا از روي بيلبوردها و صفحه مجلات گرفته تا سايتها و پيامکهاي تلفن همراه به چشم مي خورد. چگونگي استفاده مؤثر از اين وسايل بر بهبود کيفيت هوايي که به ريه ميکشيم هنوز محل بحث کارشناسان است.
در همه اين سالها چندين مدل دستگاه تصفيه هواي ارگانيک هم در بازار وجود داشته و دارد که بدون برق و باتري و جِرم و صداي پنکه در گوشهاي از خانه يا اداره کارش را به بهترين شکل انجام ميدهد و علاوه بر کارکرد زيبايي شناسانه، تأييد ناسا (سازمان فضايي آمريکا) را هم دارد: گياهان آپارتماني!
سازمان فضايي ناسا در سال ۱۹۸۹ با هدف خـــودکفايي سفينه ها و ايستگاههاي فضايي در زمينه توليد و تصفيه هواي مورد نياز براي فضانوردان و آزمايشهاي فضايي، يک رشته پژوهش دنبــــــاله دار آغاز کرد که از جمله نتايج آن تأثير خارق العاده استفاده از چندين نوع گياهان معمولي خانگي براي تصفيه آلودگيهايي با منشأ داخلي خانه، اداره و محل کار است.
بيشتر زمان زندگي روزمره بخش بزرگي از انسانها در خانه و محل کـار مي گذرد. بنابراين حصول اطمينان از استانداردهاي مورد قبول هوايي که نفس مي کشيم همواره دغدغه به جاي خانواده ها، مديران و دانشمندان است.
طبق تحقيقات ناسا به ازاي ۹ مترمکعب هواي داخلي، يک گلدان از هــــر کدام از اين گيـاهان آپارتماني مي تواند بسياري از آلاينده هاي داخلي را تصفيه کند.
اين تصفيه کننده هاي زنده، اين گياهان هستند:
دراسينا درمنسيس، ژربرا، نخل راپيس، آگلونما (هميشه سبز)، گندمي، سرخس آبليتراتا، اسپاتي فيلوم، دراسِنا، ليريوپ، آنتوريوم، پوتوس، فيکوس بنجامين (بنجامين انجيري)، آنتوريوم آندرانوم، سانسِوريا، پاپيتال، سرخس برگ شمشيري، نخل ققنوس، نخل مرداب.
همچنين پژوهش هاي هم عرض ديگري نشـان مي دهد که ميکرو ارگانيزم هاي موجود در خاک اين گياهان مي تواند در جذب و تصفيه بنزن موجود در هواي اتاق هم مؤثر باشد.
اگر حيوان خانگي داريد و قصد تهيه هر کدام از اين گياهان را داريد، قبل از آن با دامپزشک مشورت کنيد چون بعضي از اين گياهان ممکن است براي گربه، سگ و بعضي ديگر از حيوانات خانگي سمي باشد.
آلاينده هاي هواي خانه و محل کار
طبق گزارشهاي شرکت کنترل کيفيت هوا، تعداد روزهاي «پاک» شهر تهران در کل سال گاه به تعداد انگشتان يک دست هم نمي رسد. از آن سو در تعداد روزهايي از سال که از نظر ميزان آلايندگي در وضعيت «ناسالم براي گروههاي حساس و بسيار ناسالم براي تمام افراد جــــامعه» طبقه بندي مي شوند و تعدادشان در سال جاري کم هم نبود؛ «وضعيت هشدار» اعلام مي شود که در پي آن اورژانس و بيمارستانها به حالت آماده باش درمي آيند و مدارس و دانشگاهها و بعضي ادارات تعطيــــل مي شوند و ساعت کاري بعضي ديگر تغيير مي يابد. توصيه اکيد در روزهاي هشدار اين است: «در خانه بمانيد»
اگر از اين که براي بخش قابل توجهي از خانواده هاي ايراني به دلايلي از جمله فقدان زيرساخت و امکانات شهري؛ ماندن و نگهداشتن فرزندان در خانه امکانپذير نيست، بگذريم؛ و فرض بگيريم شما توانستيد در خانه بمانيد و در را هم به روي کودکان ببنديد؛ بايد بدانيم که هنوز از شر آلاينده هاي هوا در امان نيستيد؛ چه آنها که منشأ خارج از خانه دارند و چه آلاينده هاي هوا که در خود خانه تــوليد مي شود.امــا اين آلاينده ها کدامند و چه آسيبهايي را متوجه ما مي کنند؟
آلودگي هواي بيرون و درون خانه به لحاظ منشأ و ساختار با هم بسيار متفاوتند. در حالی که آلودگي هواي شهري به ويژه در تهران و شهرهاي بزرگ ايران عمدتا ناشي از وجود ذرات معلق با قطر کوچکتر از ۲.۵ ميکرون، ريزگردها و ترکيبات سمي دي اکسيد نيتروژن و دي اکسيد گوگرد است، آلودگي هواي داخل خانه و محل کار بيشتر شامل مونواکسيد کربن حاصل پخت و پز غير اصولي، استفاده از اجاق گاز يا بخاري غير استاندارد يا مشکل در نصب و دودکش، ذرات معلق ايجاد شده از حرکت کاغذ در دستگاه چاپگر يا فتوکپي يا موکت و کفپوش، تصاعد گازها از مصنوعات دکوري و رنگ ها و پلاستيک ها است.
منبع:سایت باغبانی/ به کوشش:بهداد محمدی