تاريخ کيهان مملو از انفجارهاي بزرگي است که يا توسط نوع بشر رخ داده و يا طبيعت عامل آن بودهاست. انفجارهاي عظيمی که گاه موج آنها تمام سطح زمين را فرا گرفته است.
10- فاجعه شهر تگزاس
در سال 1947، وقوع يک آتشسوزي در محموله کشتي SS.Grandcamp گزارش شد که در شهر تگزاس لنگر انداخته بود. بر اثر اين حادثه، 2300 تن نيترات آمونياک منفجر شد. نيترات آمونياک ترکيبي است که در کودها و مواد منفجره خطرناک به کار ميرود.
اين سانحه دو هواپيما را که در آسمان پرواز ميکردند، منفجر کرد و چنان موج انفجاري ايجاد کرد که پالايشگاهها و يک کشتي باري مجاور را به هوا برد. اين کشتي باري نيز حامل 1000 تن ديگر نيترات آمونياک بود.اين فاجعه حدود 600 تن را به کام مرگ فرستاد و به 3500 فرد ديگر آسيب رساند و بدترين حادثه صنعتي تاريخ آمريکا به شمار ميآيد.
9- انفجار هاليفاکس (Halifax)
در سال 1917، يک کشتي باري فرانسوي که حامل مواد منفجره براي جنگ جهاني اول بود، با يک کشتي بلژيکي در بندر هاليفاکس کانادا برخورد کرد. اين کشتي با نيرويي بيش از هر انفجار ساخته دست بشر، منفجر شد و قدرت انفجار آن معادل سه کيلوتن تيانتي بود. اين حادثه موج دودي به ارتفاع 6100 متر را بر فراز شهر به هوا فرستاد و سونامي ايجاد کرد که بالغ بر 18 متر ارتفاع داشت. چنين انفجاري باعث نابودي هر آنچه در فاصله دو کيلومتري اطراف آن بود شد؛ حدود 2000 نفر کشته شده و همچنين 9000 تن آسيب ديدند. اين رويداد بزرگترين انفجار تصادفي مصنوعي جهان لقب گرفت.
8- انفجار چرنوبيل
در سال 1986، يک رآکتور هستهاي در چرنوبيل اوکراين منفجر شد. اين کشور در آن زمان بخشي از اتحاد جماهير شوروي بود. اين حادثه ناگوارترين سانحه هستهاي در جهان است که درب 2000 تني رآکتور را به هوا برد و موجب انتشار 400 برابر مواد راديواکتيو بيشتر از بمب هيروشيما شد و توده غبار عظيمی از مواد راديواکتيو را در سراسر اروپا پراکند. اين سانحهاي بيش از 200 هزار کيلومتر مربع از اراضي اروپا را آلوده کرد و تقريبا 600 هزار نفر در معرض مقادير بالاي تشعشع قرار گرفتند و بيش از 350 هزار نفر مجبور به ترک نواحي آلوده شدند.
7- انفجار ترينيتي
نخستين بمب اتمي تاريخ ملقب به «گجت» در مکاني به نام ترينيتي و در نزديکي آلاموگوردو (Alamogordo) منفجر شد. اين بمب در سال 1945 تقريبا با قدرت انفجار 20 کيلو تن تيانتي منفجر شد. تسليحات هستهاي بعداً به جنگ جهاني دوم خاتمه دادند و دهههاي بعد، ترس از نابودي هستهاي را رقم زدند. دانشمندان اخيرا دريافتهاند که غيرنظاميان مکزيکوسيتي ممکن است در معرض هزاران برابر سطوح استاندارد تشعشع عمومي قرار گرفته باشند.
6- انفجار تونگوسکا
انفجار مرموز در نزديکي رودخانه «پودکامنيايا تونگوسکا» (Podkamennaya Tunguska) در سال 1908 حدود 2000 کيلومتر مربع از اراضي جنگلهاي سيبري را با خاک يکسان کرد. اين ناحيه به اندازه توکيو گزارش شده بود. دانشمندان بر اين باورند اين انفجار توسط برخورد يک شهابسنگ يا دنبالهدار با قطر 20 متر و جرم 185 هزار تن (بيش از هفت برابر جرم کشتي تايتانيک) رخ داد. انفجار حاصل تقريبا به بزرگي انفجار چهار مگاتن تيانتي بود که اين ميزان 250 برابر قدرتمندتر از بمب اتمي هيروشيما گزارش شد.
5- کوه تامبورا
در سال 1815، کوه تامبورا در اندونزي با نيروي هزار مگاتن تيانتي منفجر شد که بزرگترين فوران آتشفشاني تاريخ لقب گرفته است. اين انفجار حدود 140 ميليارد تن مواد مذاب را به هوا پرتاب کرد و نه تنها موجب مرگ 71 هزار تن در جزيره سومباوا و جزيره مجاور آن به نام لومبوک شد، بلکه خاکستر آزادشده ناشي از آن، بروز ناهنجاريهاي آب و هوايي در سراسر جهان را به همراه داشت. سال بعد (1816) به عنوان «سال بدون تابستان» لقب گرفت و شاهد موجي از بارش برف در ماه ژوئن در آلباني بود و رودخانهها در ماه جولاي در پنسيلوانيا يخ زدند . صدها هزار نفر نيز به دليل قحطي در سراسر جهان جان باختند.
4- انقراض KT (کرتاشيوس ترينيتي)
عصر دايناسورها 65 ميليون سال پيش و طي يک آشوب به پايان رسيد و اين رخداد تقريباً نيمي از گونههاي موجود بر روي زمين را از ميان برد. گرچه تحقيقات نشان ميدهد سياره زمين در آستانه يک بحران محيطي پيش از انقراض کي تي بود، آنچه دايناسورها را از ميان برداشت، برخوردي کيهاني با يک سيارک يا يک دنبالهدار بوده که عرض آن 10 کيلومتر گزارش شده است.
اين برخورد موجب انفجاري با نيروي تقريبا 10 هزار گيگاتن تيانتي يا هزار برابر اندازه زرادخانههاي هستهاي جهان بود. چنين برخوردي موجب پوشيده شدن جهان با غبار، روشنشدن توفانهاي آتش در سراسر دنيا و همچنين موجب بروز سوناميهايي با ارتفاع هزاران متر شده است. يک دهانه برخوردي عظيم به عرض تقريبا 180 کيلومتر در ساحل مکزيک احتمالاً محل برخورد جرم کيهاني با زمين بوده است.
3- دنبالهدار شوميکر–لوي 9
اين دنبالهدار در سال 1994 با مشتري برخورد کرد و ميدان گرانشي اين سياره غولپيکر، آن را به قطعاتي با عرض سه کيلومتر خرد کرد. اين قطعات با سرعت 60 کيلومتر در ثانيه پراکنده شدند و موجب بروز 21 برخورد مرئي شدند. بزرگترين برخورد موجب ايجاد توپي آتشين در 3000 کيلومتري بالاتر از ابرهاي فوقاني مشتري و همچنين ايجاد يک نقطه تاريک عظيم با عرض بيش از 12 هزار کيلومتر (به اندازه زمين) شد. گفته ميشد، اين انفجار با نيروي 6000 گيگاتن تيانتي به وقوع پيوسته است.
2- ابرنواختر سايهانداز
ابرنواخترها ستارگان در حال انفجاري هستند که اغلب به مدت کوتاهي در سراسر کهکشانها ميدرخشند. درخشانترين ابرنواختر ثبتشده در طول تاريخ در صور فلکي گرگ و در بهار سال 1006 مشاهده شد. اين انفجار طلايي خارقالعاده هماکنون به SN 1006 شهرت دارد و در فاصله 7100 سال نوري از زمين و در بخش مجاور کهکشان راه شيري رخ داد.
اين رخداد به حدي شفاف بود که سايههاي قابل مشاهده را در شب ايجاد کرد و براي ماهها در طول روز مرئي بودند.
1- دورترين انفجار ثبتشده
انفجارهاي پرتو گاما قدرتمندترين انفجارهاي شناختهشده جهان هستند. نوري که از دورترين انفجار پرتو گامايي که تاکنون مشاهده شده است، GRB 090423 نام دارد و سال 2013 از فاصله 13 ميليارد سال نوري به زمين رسيد. اين انفجار که اندکي بيش از يک ثانيه طول کشيد، تقريبا 100 برابر انرژي بيشتري را در مقايسه با انرژي که خورشيد در طول عمر 10 ميليارد سالهاش آزاد کرده، ساطع کرد. به نظر ميرسد، چنين انفجاري ناشي از يک ستاره در حال مرگ بود که 30 تا 100 برابر بزرگتر از خورشيد است.
انفجار بزرگ(BigBang)
نظريهپردازها بر اين باورند که جهان درپی يک انفجار متولد شده است و گرچه اين رويداد اغلب اوقات به عنوان يک انفجار تصور ميشود، اما در واقع، يک انفجار نبود.
در آغاز، جهان بسيارداغ و بينهايت متراکم بود و سوءبرداشت معمول اين است که جهان در آن زمان از يک نقطه در فضا منفجر شد. بدين معنی که تمام جرم جهان در آغاز محدود به يک نقطه با ابعاد نزديک به صفر و جرم بي نهايت و شناور در فضايي بيکران بوده است.
اما واقعيت، بسيار عجيبتر از آن است و به نظر ميرسد که در آغاز ، فضا-زمان نيز محدود به همان نقطه اوليه بوده و طی يک فرآيند انفجار گونه، ساختار جهان به سرعت منبسط شده است و همزمان با انبساطش، کهکشانها را مانند کشمشهاي موجود در يک کيک در حال تورم، با خود حمل کرده است.